Medeni Kanunu’muzun 101. Maddesine göre vakıf; gerçek veya tüzel kişilerin yeterli mal ve hakları, belirli ve sürekli bir amaca özgülemeleriyle oluşan mal topluluğudur. Vakıf noter senedi ile kurulabileceği gibi ölüme bağlı tasarruf yani vasiyetname yolu ile de kurulabilir.
Kimler Vakıf Kurabilir? Vakıf Kaç Kişi İle Kurulur?
Fiil ehliyetine sahip her kişi vakıf kurabilir. Sınırlı ehliyetsiz (ayırt etme gücüne sahip küçük ve kısıtlılar) kimseler kanuni temsilcisinin rızası ile dahi vakıf kurması mümkün değildir, zira kanunda vakıf kurmak yasak işlemler arasında sayılmıştır. Ancak bu kişiler vasiyetname yolu ile vakıf kurabilirler. Vasiyetname ile vakıf kurabilmek için ise, ayırt etme gücüne sahip olmak ve 15 yaşını doldurmak yeterlidir. Tam ehliyetsiz kişilerin ise vakıf kurması mümkün değildir.
Tüzel kişilerin de vakıf kurabilmesi mümkündür. Ancak tüzel kişinin organlarının bu hususta yetkili olması gerekir. Bu yetki şirket ana statüsünde yer alabileceği gibi genel kurul kararı ile de verilebilir.
Vakıf kurmak için kanun asgari bir kişi sayısı belirtmemiştir. Dolayısıyla 1 kişi ile dahi vakıf kurulabilir. Derneklerden ayıran özelliklerden birisi de budur. Zira dernekler için asgari 7 kişi bulunması gerekir.
- Vakfın Amacı
Vakfın kurulabilmesi için belirli ve sürekli bir amacın bulunması gerekir. Vakıf birden fazla amaç için de kurulabilir. Önemli olan amacın çok geniş olarak belirlenmemesi yani vakıf senedinden amacın anlaşılabilir olmasıdır.
Vakfın amacı hukuka ve ahlaka aykırı olamaz. Cumhuriyetin niteliklerine, Anayasanın temel ilkelerine, milli birliğe ve milli menfaate aykırı olamayacağı gibi belli bir ırk ya da cemaat mensuplarını desteklemek amacıyla da vakıf kurulamaz.
- Malvarlığı
Vakfın kurulabilmesi için amaca özgülenen malvarlığının da bulunması gerekir. Bu malvarlığı nakit para olabileceği gibi taşınır taşınmaz mal ve senet de olabilir. Özgülenecek malvarlığı vakfın amacını gerçekleştirmesine yetecek miktarda olmalıdır. Aksi takdirde vakıf tüzel kişilik kazanamayacaktır.
Malvarlığı nakit ise, kuruculardan birinin banka hesabına yatırılmalıdır, ardından yatırılan tutara bloke konulacak ve banka buna ilişkin bir evrak verecektir. Bu evrak daha sonra mahkemeye ibraz edilecektir. Eğer para dışında taşınır ya da taşınmaz mal vakfa özgülenecekse mahkeme bu malların değer tespitini yaptıracak ardından malvarlığının niteliğine göre ilgili sicile tescilini sağlayacaktır.
Vakıf Kurmak İçin Ne Yapmak Gerekir?
– Her şeyden önce vakıf senedi hazırlanmalıdır. Vakıf senedinde; vakfın adının, amacının, bu amaca özgülenen malvarlığının, vakfın örgütlenme ve yönetim şeklinin, organlarının ve yerleşim yerinin bulunması gerekir. Eğer ölüme bağlı tasarruf ile vakıf kurulmak isteniyorsa, vasiyetname ya da miras sözleşmesinde de bu unsurlar bulunmalıdır. Eğer vakıf senedinde yazması gereken hususlar yazılmamış ise vakıf kurma talebi sadece bu gerekçe ile reddedilmez, mahkemece eksikliğin giderilmesi ilgili kişilerden istenir. Vakıf senedi noterde düzenlenmelidir.
– Daha sonra vakfın merkezinin bulunduğu asliye hukuk mahkemesinde dava açılır. Mahkemeye başvurma, resmi senet ile vakıf kuruluyorsa vakfeden tarafından, vakıf ölüme bağlı tasarruf ile kuruluyorsa ilgililerin veya vasiyetnameyi açan sulh hakiminin bildirimi üzerine ya da Vakıflar Genel Müdürlüğünce resen yapılır.
– Asliye hukuk mahkemesi tescil talebini, dosya üzerinden inceleyebileceği gibi gerekirse ilgilileri de dinleyerek; şartların gerçekleşip gerçekleşmediğini, vakıf senedini, malvarlığını, amacın kanuna aykırı olup olmadığını inceler. Bir aykırılık bulunmadığı takdirde vakfın tesciline karar verir. Tesciline karar verilen vakıf, vakfın yerleşim yeri mahkemesi nezdinde tutulan sicile tescil edilir. Vakıf sicile tescil ile tüzel kişilik kazanır.
– Davanın reddine karar verildiği takdirde başvuran, davanın kabulüne karar verildiği takdirde ise Vakıflar Genel Müdürlüğü, tebliğ tarihinden başlayarak 1 ay içerisinde kararı temyiz edebilir.
Bu konuda detaylı bilgi için iletişime geçebilirsiniz.
Aşağıdaki yazılarımızı da okuyabilirsiniz:
Maske Takmama Cezasına İtiraz Nasıl Yapılır?
Yasadışı Bahis Cezası Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Vakıf Nasıl Kurulur;
- Noterde düzenlenecek olan resmi senet ile,
- Ölüme bağlı tasarruf ile vakıf kurulabilir.
Vakıf kurmak için belirli ve sürdürülebilir bir amaca yönelik, mal varlığı ya da asgari mal varlığı şartını kapsayan malların tahsis edilmesi yani özgülemesidir. Yukarıda yer alan 2 madde yer aldığı gibi vakıf kurmanız mümkün. Tabi vakıf kurmak için her yıl meclis tarafından belirlenen asgari kuruluş sermaye şartını karşılıyor olmanız gerekmektedir. Tabi bununla birlikte Vakıflar Kanun ve yönetmeliğine uygun amaçları taşıyan vakıf kuruluşu gerçekleştirebilirsiniz.
Çözüm İdari Danışmanlık Hizmetleri olarak vakıf kurmak isteyen STK gönüllülerinin tüm süreçlerde yanında yer almaktayız. Vakıf senedi hazırlama, vakıf sicil tescil işlemleri ve vakıf yönetim süreçleri uzman ekibimiz tarafından sizler adına yürütülmektedir.
Vakıf Kurmak İçin Gerekli Şartlar
Vakıf kurma hakkı her vatandaşa Türk Medeni Kanunu tarafından tanınmış, vatandaşlık hakları içerisinde yer almaktadır. Gerekli şartların yerine getirildiği ve yasaya aykırı olmadığı taktirde, her vatandaş tarafından vakıf kurulması mümkündür. Bunun için gerekli şartlar ise, aşağıdaki gibidir.
- Vakıf kuruluş amacı olarak, hukuka uygun, belirgin ve anlaşılır olmalıdır.
- Tahsis edilen mal varlığının asgari sermaye şartını karşılıyor olması gerekir.
- Özgülenen mal varlığı vakıf amacını sürekli hale getirmek için yeterli olmalıdır.
- Cumhuriyetin Anayasada belirlenen niteliklerine, kişi hak ve özgürlüklerine, hukuka, ahlaka ve milli birlikte ve beraberliğe aykırı olacak şekilde vakıf kuruluşu yapılamaz.
- Vakıf kurmak isteyen kişilerin fiil ehliyetine sahip olup, akıl sağlığı yerinde olmalıdır.
- Vakıf kurmak isteyen tüzel kişiliklerin, kuruluş statüsünde vakıf kurulabileceğine dair ek madde yer almalı.
- Bir mal ya da hakkın kuşaktan kuşağa geçebileceği şekilde, vakıf kuruluşu ya da mal varlığı özgülemesi yapılamaz.
- Vakıf yöneticilerinin rüşvetle mücadele kanunu kapsamında, mal varlıklarını kapalı zarf içerisinde Vakıflar Genel Müdürlüğüne bildirmeleri zorunludur.
Vakıf Nasıl Kurulur
Vakıf kurmak 2 şekilde gerçekleşir. Bunların nasıl kurulacağına dair tüm detayları maddeler halinde anlatalım.
a) Resmi Senet İle Vakıf Kurulması
Vakıf kurma iradesi noterde düzenlenecek olan resmi senet ile ortaya konulur. Noter tarafından düzenlenen resmi senedin bir örneği 7 gün içerisinde Vakıflar Genel müdürlüğüne gönderilir. Bu senet isteğe bağlı olarak, elden de, hızlı olması adına Ankara’ya gidilerek teslim edilebilir.
Resmi senet düzenlendikten sonra, vakfın bulunduğu yere en yakın Asliye Hukuk Mahkemesine, vakfın tesciline yönelik başvuruda bulunulur. Eğer başvuru temsilci aracılığı ile yapılacaksa, noterde temsil yetkisi verilecek ve verilecek olan bu belgede vakfın amacı ile tahsis edilecek mal varlığının miktarı yer alacaktır. Diğer şartlarda mahkemeye başvuru bizzat vakfın kurucusu tarafından yapılmaktadır.
b)Ölüme Bağlı Tasarruf ile Vakıf Kurulması
Ölüme bağlı tasarrufta, vakfedenin ölümünden sonra vakfın mahkemece tescili işlemi gerçekleştirilerek vakıf kurulabilir. Bu süreçte, vakfedenin mirasını açıklayacak olan Sulh Hakimliği tarafından, vakıf kurulmasına yönelik esas belgenin bir örneği 7 gün içerisinde Vakıflar Genel Müdürlüğüne gönderilir.
Ölüme bağlı tasarrufta vakıfın tescili için mahkemeye başvuru resen Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yapılır. Yapılacak olan harcamalar ise, sonradan vakıftan tahsil edilmek üzere VGM tarafından yapılır. Ölüme bağlı tasarruf ile yapılacak olan kuruluşta, vakfedenin mirasçıları tarafından dava açma hakkı saklıdır.
Vakfın Tescili İşlemi ve Sicile Kaydı
Vakfın tescili için en yakın bölge Asliye Hukuk Mahkemesine vakfeden ya da vakfeden tarafından temsilci olarak belirlenen kişi tarafından başvuruda bulunulur. Mahkeme yapılan başvuruda hukuka karşı herhangi bir aykırılık bulunmaması ve evrakların tam olması durumunda, bilirkişi ve vakıflar genel müdürlüğünün görüşü alınmak üzere vakfın tesciline karar verilir.
Mahkeme tarafından alınan tescil kararı, resmi senet ile birlikte Vakıflar Genel Müdürlüğüne tebliğ edilir. Ardından, Vakıflar Genel Müdürlüğe tarafından tutulan merkezi sicile, vakfın kaydı tutulur.
Merkezi sicile kaydedilen vakıf, Resmi Gazetede ilan edilir. İlanda; vakfedenin ve vakfın adı, yerleşim yeri, amacı, mal ve haklarının neler olduğu, varsa taşınmazlarının tapu bilgileri, vakfın organları ile kuruluş senedinin tarih ve sayısı, tescil kararının tarih ve sayısı ile hangi mahkemece verildiği belirtilir. İlan için yapılacak harcamalar vakıftan alınmak üzere Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından karşılanır.
Vakıf Kurulduktan Sonra Yapılması Gerekenler
- Vakıf senedinde yer alan organlar oluşturulmak üzere, ilk toplantı yapılır ve gerekli organlar oluşturulur.
- Vakıf yöneticileri tarafından göreve gelinen tarih itibari ile 15 gün içerisinde Ek-24 formu ile doldurulacak olan mal varlıkları bilgisi kapalı zarf ile Vakıflar Genel Müdürlüğüne gönderilir ya da Vakıflar Bilgi sistemine girişi yapılır.
- Vakıflar tarafından tutulması gereken zorunlu defter alınır ve noterde tasdiki işlemi gerçekleştirilir.
- Vakfın banka hesabının açılması, vergi kimlik numarası, kaşe basımı, makbuz basımı ve faaliyet belgesi alınması gibi işlemleri tamamlanır.
- Vakfa ait mal varlığı taşınmaz ise adına tescili, nakit ise blokesi kaldırılarak vakfın hesabına geçirilecektir.
”Vakıf Nasıl Kurulur” diyen STK gönüllüleri için, kuruluşa ilişkin yapılması gereken işlemleri özet bir şekilde sizlere aktardık. Tüm işlemlerin hızlı ve hatasız bir şekilde gerçekleşmesini istiyorsanız, Çözüm İdari Danışmanlık Hizmetleri sizlerin yanında yer alacaktır. Daha detaylı bilgi için, bizleri arayabilirsiniz.