3308 sayılı mesleki eğitim kanunu 25 maddesi

İşyerlerinde Çalışan Çırak ve Stajyerlere Ücret Ödenmesi Zorunlu mu ?

Anasayfa » Haber-Yazı » İşyerlerinde Çalışan Çırak ve Stajyerlere Ücret Ödenmesi Zorunlu mu ?

3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununun “Ücret ve Sosyal Güvenlik” başlıklı 25 inci maddesi uyarınca, aday çırak ve çıraklar ile işletmelerde mesleki eğitim gören, staj veya tamamlayıcı eğitime devam eden öğrencilere işletmeler (işyerleri) tarafından ücret ödenmesi zorunludur.

Stajyerlere Hangi Durumda Ücret Ödenmez ?

Stajlarını işletmelerde / işyerlerinde yapan öğrencilere ücret ödenmesi zorunlu olup, staj yapacak işletme bulunamaması nedeniyle stajını okulda yapan ortaöğretim öğrencileri ile stajını yükseköğretim kurumları (üniversiteler) ve birimlerinde yapan yükseköğretim öğrencileri ücret ödeme zorunluluğunun kapsamı dışındadır, yani bunlara ücret ödeme zorunluluğu yoktur.

İşyerlerinde Çalıştırılan Çırak ve Stajyerlere Ödenmesi Gereken Aylık Ücretin Alt Sınırı

Çırak ve stajyerlere, işletmelerde mesleki eğitim gören öğrencilere ödenmesi gereken ücret miktarlarıyla ilgili olarak 3308 sayılı Kanunun geçici 12 nci maddesinin birinci fıkrasında 25 Aralık 2021 tarihinde değişiklik yapılmış olup, söz konusu madde uyarınca; aday çırak ve çıraklar ile işletmelerde mesleki eğitim gören, staj veya tamamlayıcı eğitime devam eden öğrencilere yapılacak ödemelerin asgari ücretin net tutarının yüzde otuzundan, kalfalık yeterliğini kazanan mesleki eğitim merkezi 12’nci sınıf öğrencilerine yapılacak ödemelerin ise asgari ücretin yüzde ellisinden az olamayacağı belirtilmiştir. Güncel asgari ücret tutarları, Aylık Net Asgari Ücretin Hesabı, Asgari Ücret Tutarları sayfalarında yer almaktadır.

Dolayısıyla söz konusu madde uyarınca 2022 yılında:

• Aday çırak ve çıraklar ile işletmelerde mesleki eğitim gören, staj veya tamamlayıcı eğitime devam eden öğrencilere aylık en az 1.276,02 TL (bin iki yüz yetmiş altı lira iki kuruş),
• Kalfalık yeterliğini kazanan mesleki eğitim merkezi 12’nci sınıf öğrencilerine ise aylık en az 2.126,7 TL (iki bin yüz yirmi altı lira yedi kuruş),

ücret ödenmesi zorunludur.

Yukarıda belirtilen tutarlar öğrencilere ödenmesi gereken en düşük ücret tutarlarıdır.

Öte yandan, söz konusu Geçici 12 nci maddenin birinci fıkrasında her ne kadar “2016-2017 eğitim ve öğretim yılı sonuna kadar uygulanmak üzere” ibaresine yer verilmiş ise de 5 Ocak 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 5063 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı (Aday Çırak ve Çıraklar ile İşletmelerde Mesleki Eğitim Gören, Staj veya Tamamlayıcı Eğitime Devam Eden Öğrencilerin Ücretlerine İlişkin Alt Sınırlar ile Bu Ücretlere Yönelik Devlet Katkısı Ödemelerinin Süresinin Uzatılması Hakkında Karar) ile yukarıda belirtilen ücret sınırları 2021 – 2022 Eğitim – Öğretim yılından başlamak üzere beş eğitim – öğretim yılı uzatılmıştır.

Çırak ve Stajyerlere Ödenecek Ücretlerin Bir Kısmını Zaten Devlet Karşılıyor

3308 sayılı Kanunun Geçici 12 nci maddesinin birinci fıkrasında; mesleki eğitim merkezi programı dışındaki okul ve kurumlarda öğrenim gören öğrencilere ödenebilecek en az ücretin (yukarıda belirtilen tutarın); yirmiden az personel çalıştıran işletmeler için üçte ikisinin, yirmi ve üzerinde personel çalıştıran işletmeler için üçte birinin; mesleki eğitim merkezi programına devam eden öğrencilere ödenebilecek en az ücretin ise tamamının İşsizlik Sigortası Fonundan Devlet katkısı olarak ödeneceği belirtilmiştir. Yukarıda belirtilen Cumhurbaşkanlığı kararı ile uygulamanın süresi 2027 yılına kadar uzatılmıştır.

Dolayısıyla aday çırak ve çıraklar ile işletmelerde mesleki eğitim gören, staj veya tamamlayıcı eğitime devam eden öğrencilere işletmeler / işyerleri tarafından ödenecek yukarıda belirtilen tutardaki ücretlerin, yirmiden az personel çalıştıran işletmeler için üçte ikisi, yirmi ve üzerinde personel çalıştıran işletmeler için ise üçte biri Devlet katkısı olarak işletmelere ödenmekte, yani Devlet tarafından karşılanmaktadır.

İşletmeler / işyerleri bu konudaki bilgiyi çalıştırdıkları çırak veya stajyerlerin bağlı olduğu okul veya eğitim kurumlarından alabilirler. Çünkü söz konusu Devlet desteği tutarlarını işletmelerin / işyerlerinin banka hesaplarına öğrencilerin bağlı oldukları okul idareleri yatırmaktadır.

Ücretin Ödenme Zamanı

Konuya ilişkin olarak Milli Eğitim Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından ortaklaşa hazırlanmış olan 10/02/2017 tarihli Usul ve Esaslar’ın (3308 Sayılı Mesleki Eğitim Kanununa Göre İşletmelerde Mesleki Eğitim Gören Öğrencilerin Ücretlerinin Bir Kısmının İşsizlik Sigortası Fonundan Karşılanmasına İlişkin Usul ve Esaslar) 5/1. maddesinde; işletmelerin / işyerlerinin, öğrencinin bağlı olduğu okul idaresi tarafından öğrenci adına işletmeye / işyerine ödenen Devlet katkısı ile işletme / işyeri payına düşen tutarı her ayın 10 uncu gününe kadar öğrencinin banka hesabına yatırmakla sorumlu oldukları belirtilmiştir. Yani işletmeler / işyerleri işyerlerinde çalışan çırak, stajyer gibi öğrencilerin ücretlerini her ayın 10 uncu gününe kadar ödemek zorundadır.

Öte yandan, devamsızlığı olan, raporlu olan öğrencilerin devamsızlık ve raporlu günlerine ait ücretleri ise ödenmeyecektir.

Ödenen Ücretlerden Vergiye veya Sigorta Primi Kesintisi Yapılır mı ?

3308 sayılı Kanunun 25 inci maddesinde “Aday çırak, çırak ve öğrencilere ödenecek ücretler her türlü vergiden müstesnadır.” hükmüne yer verilmiştir. Dolayısıyla çırak ve öğrencilere ödenecek ücretlerden herhangi bir gelir veya damga vergisi kesintisi yapılmaz. (Bkz. Çıraklar İçin Ücret Bordrosu Düzenlenmesi Gerekir mi ?)

Kanunun aynı maddesinde; aday çırak, çıraklar, işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile mesleki ve teknik ortaöğretim okul ve kurumlarında okumakta iken staja, tamamlayıcı eğitime veya alan eğitimine tabi tutulan öğrencilerin sigorta primlerinin asgari ücretin yüzde ellisi üzerinden, Bakanlık (Milli Eğitim Bakanlığı) ile mesleki ve teknik eğitim yapan yükseköğretim kurumlarının bağlı olduğu üniversitelerin bütçesine konulan ödenekten karşılanacağı belirtilmiştir. Bunlarla ilgili olarak prime esas kazancın (asgari ücretin) yarısının % 6’sı oranında prim ödenir. Bu oranın % 1’i kısa vadeli sigorta kolları, % 5’i genel sağlık sigortası primidir. Bu oran içerisinde işçi hissesi bulunmamaktadır. Bu nedenle çırak ve stajyer öğrencilere ödenecek ücretten sigorta primi kesintisi de yapılmaz. (Bkz. Çırak-Stajyer-Kursiyer-Bursiyer ve Öğrencilerin Sigortalılık İşlemleri)

Ücreti Ödenmeyen Öğrenci Nereye Şikayet Edebilir ?

Milli Eğitim Bakanlığı Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğünün 16/02/2017 tarihli yazısında, okul idareleri tarafından öğrencilerin ücretlerini alıp almadıklarının kontrol edileceği belirtilmiş, dolayısıyla aday çırak ve çıraklar ile işletmelerde mesleki eğitim gören, staj veya tamamlayıcı eğitime devam eden öğrencilere işletmeler / işyerleri tarafından ücretlerinin düzenli ödenip ödenmediğini kontrol etme görevi öğrencilerin bağlı oldukları okulların idarelerine verilmiştir. Bu nedenle çalıştığı işletme / işyeri tarafından ücreti düzenli ödenmeyen öğrenciler bu konudaki şikayetlerini bağlı oldukları okul idaresine iletebilirler.

İşyerleri / İşletmeler Çırak – Stajyer Çalıştırmak Zorunda mı ?

İşyerlerinin / işletmelerin çırak – stajyer çalıştırmak zorunda olup olmadıkları konusuna gelince, bu konudaki açıklamalara da İşyerlerinde Çırak-Stajyer Çalıştırmak Zorunlu mu ? başlıklı yazıda yer verilmiştir. (isvesosyalguvenlik.com)

3308 sayılı kanun nedir?

3308 sayılı Kanun kapsamına giren öğrenciler kimler?

3308 sayılı mesleki eğitim Kanunu hangi meslekler?

3308 sayılı Kanuna göre hangi belge olmadan çırak çalıştırılamaz?