Minerallerin canlılar için önemi 9 sınıf biyoloji

Giriş Tarihi: 20.1.2017 11:10 Son Güncelleme: 20.1.2017 11:10

İçindekiler Show

Minerallerin canlılar için önemi nedir?
Canlılar için önemli olan mineraller nelerdir?
9 sınıf biyoloji mineral ne demek?
Minerallerin görevi nedir 9 sınıf?

Doğada bulunan bütün mineraller vücudumuzda da bulunur. İşte bu, onların ne kadar önemli ve sürekli tedarik edilmesi gereken maddeler olduğunu gösterir. Mineraller sağlıklı yaşam için gereklidir. Onlar olmadan vücut yaşaması için gerekli fonksiyonları sağlıklı bir şekilde sürdüremez. Mineraller vücudun kendi kendine oluşturamadığı inorganik maddelerdir. Sağlığımız için çok önemli olan 15ten fazla sayıda mineral vardır. Mineraller çoğunlukla vitaminlerle birlikte çalışarak vitaminlerin en fazla ihtiyaç duyulan bölgeye ulaşmalarını sağlarlar. Vitaminler de mineraller için aynı şekilde çalışır. Minerraller hücre korunması ve sağlıklı diş,kemik,cilt yapısı için önemlidir. Mineraller aynı zamanda kan basıncı,kalp ritmi,kas fonksiyonları, vücuttaki sıvı dengesinin muhafazası,üreme ve daha pek çok fonksiyonda önemli rol oynarlar. Bilimsel çalışmalar göstermiştir ki, mineral kaybı ve eksikliği sağlığımızı direkt olarak etkiler.

KALSİYUM :

Yetişkinlerde 800 mg, Çocuklarda 1200 mg
Kemiklerin ve dişlerin gelişimi ve dayanıklılığı için gereklidir.~ %90 kemiklerde bulunur.Uyartıların taşınmasında ve kasların kasılmasında önemli bir yeri vardır.Ani kalsiyum azalmaları tetanos benzeri kramplara neden olur.Kronik kalsiyum eksikliği büyümede durgunluğa, beslenmede isteksizliğe, metabolizmanın artmasına , raşitizme, arka bacakta uyuşmalara ve felçe ve sonuçta ölüme neden olur. Bu durumda kan kalsiyum miktarı % 5-6 mga düşer.Ayrıca kanın pıhtılaşmasında yardımcıdır.
Temel Kaynakları : Süt ve süt ürünleri, soya fasulyesi, kuru fasulye, sardalya, som balığı, yer fıstığı, yeşil sebzeler, bütün tahıllar.

FOSFOR :

Yetişkinlerde 800 mg, Çocuklarda 1200 mg
DNA, RNA , kemikler , dişler ve birçok bileşiğin yapısına katılır.Hücrenin enerji metabolizmasında önemli bir rolü vardır. Kasların kasılmasında, dokuların büyüyp onarımında, enerji üretiminde, uyartıların taşınmasında, merkezi sinir sisteminin sağlığı ve kalp ve böbreklerin çalışmasında önemlidir.Fosfat azlığı büyümeyi durdurur ; iskelet bozukluklarına ve sonuçta ölüme neden olur.
Kandaki fosfat miktarı her zaman kalsiyumun miktarına oranlanarak sabit tutulur.Kalsiyumun kanda aşırı artması, kemiklerden fosfatın çekilmesine, böylece kemiklerin yumuşamasına neden olur. Tersi durumlarda, kemiklerden kalsiyum çekilir ; fakat bu daha yavaş olur.
Temel kaynakları : Hemen hemen bütün besinlerde bir miktar vardır.Özellikle kırmızı et, beyaz et, yumurta, balık, süt ürünleri, bütün tahıllar, fındık.

SODYUM :

Yetişkinlerde 500 mg
Bütün vücut sıvılarında (kan, ter, gözyaşı...) sodyum bulunur.Potasyum ve klor ile birlikte vücut sıvısının dağılımını, pH dengesini korur. Potasyum ile birlikte kasların kasılmasını ve sinirlerin çalışmasını da yardım eder (Hücre zarındaki Na - K pompası ile).
Azlığında deride, gözün bağ dokusunda ve üremede bozukluklar ortaya çıkar.

Asit ve bazların reaksiyona girmesi sonucu tuzlar oluşur.

Tuzlar vücut sıvılarının pH değerini ve osmotik basıncını dengelenmede görevlidir. Yazın, günlük su ve mineral ihtiyacı kışa göre çok artar. Çünkü terleme ile bunların çoğu kaybedilir. Kaybedilen tuz ve minerallerin yerine konmaması durumunda hâlsizlik, kalp ritminde ve sinirsel iletimde bozukluk gibi rahatsızlıklar oluşur.

Tüm canlılar ihtiyaç duydukları mineralleri dışarıdan hazır almak zorundadır. Minerallerin vücutta çok çeşitli görevleri vardır. Bunların bir kaçını özetlersek:

Enzimlerin yapısına katılarak onların aktifleşmesini sağlar.
Bazı vitaminlerin ve hormonların yapısına katılır.
Vücut sıvılarının osmotik basıncını dengeler.
Kas kasılmasında ve sinirsel iletimde görev alır.
Kemik ve diş yapısına katılıp dayanıklılık sağlar.

Mineraller: İnsan vücudunda belli başlı Ca, Fe, P, Mg, Na, K, I, F gibi mineraller bulunur. 70 kg’lık bir insanda ortalama 3 kg mineral bulunur. Suda çözünmüş olarak veya yiyeceklerle vücudumuza alınırlar.

Minerallerin başlıca özellikleri ve görevleri:

-İnorganik bileşiklerdir.

-Hücresel solunumda enerji elde etmek için kullanılamazlar.

Kemosentez olayında, demir (Fe2+) kimyasal enerji elde etmek için kullanılabilmektedir.

-Enzimlerin yapısına kofaktör olarak katılıp düzenleyici işlev görürler.

-Hidroliz (sindirim) olmazlar.

-Sindirilmeden kana karışırlar.

-Hücre zarındaki porlardan geçebilirler.

-Tüm canlılar tarafından dışarıdan hazır alınır.

-Kanın ozmotik basıncını düzenler.

-Minerallerin görevleri kendilerine özgüdür. Bir mineralin eksikliği bir başka mineral ile giderilemez.

-Vücuda fazla alınmasının zararları vardır. (Mesela zehirlenme)

-İnsan vücudunda en fazla bulunan mineral kalsiyumdur.

İnsan vücudu en çok kalsiyum, sodyum, potasyum ve magnezyum tuzlarına ihtiyaç duyar. Mineraller hücrede protein, karbonhidrat, yağ gibi organik maddelere bağlı olarak bulundukları gibi hücrede tuz halinde de bulunabilirler.

-Bazı minerallerin canlılardaki görevleri:

Mineraller	Görevleri	Eksikliği/Fazlalığı
Kalsiyum	Kemik ve dişlerin yapısına katılır, sinir ve kas fonksiyonları için gereklidir. Aktif taşımada, kanın pıhtılaşmasında görev alır.	Eksikliğinde kemiklerde yumuşama ve eğilmeler görülür. Kalsiyum, vücuda fazla alındığında böbrek taşı oluşumuna ve kireçlenmeye neden olur.
Fosfor	Fosfor; nükleik asitler, ATP ve hücre zarının yapısına katılır. Kemik ve diş oluşumunda görev alır.	Eksikliğinde kemik ve diş gelişiminde problemler görülür. Fazlalığı kemiklerde kalsiyumun azalmasına neden olur.
Potasyum	Kalp ritmini düzenler, asit-baz ve su dengesini ayarlar. Sinir hücrelerinde uyartı iletimi için gereklidir.	Eksikliğinde kaslarda kramp, kalp ritminde bozukluk, yorgunluk, hâlsizlik ayrıca sindirim bozuklukları görülür. Potasyum fazla alındığında ise böbrek ve kalp sorunları ile el ve ayakta karıncalanma meydana gelir.
Demir	Alyuvarlarda bulunan hemoglobinin ve çizgili kaslarda oksijen depo eden miyoglobinin yapısına katılır. ETS elemanlarının yapısına katılır.	Eksikliğinde anemi (kansızlık), tırnaklarda çökme, bitki yapraklarında sararma gözlenir. Fazla miktarda alınması zehirlenmelerin yanı sıra hücrelerin erken yaşlanmasına ve damar sertliğine neden olur.
İyot	Tiroit bezinden salınan tiroksin hormonunun yapısına katılır.	Eksikliğinde basit guatr hastalığı gözlenir. Çocukluk döneminde iyot az alındığında büyüme ve zekâ geriliği görülür.
Flor	Diş sağlığının korunması için önemlidir.	Florun az alınması diş ve kemik gelişimini aksatırken fazla alınması dişlerde kalıcı sararmaya neden olur.
Magnezyum	İnsanlarda kemik ve dişlerin, bitkilerde ise klorofilin yapısına katılır, birçok enzimin yardımcı kısmıdır (kofaktör). Kas ve sinir sisteminin çalışması için gereklidir.	Eksikliğinde sinir sistemi bozuklukları görülür.
Sodyum	Asit-baz ve su dengesinin ayarlanmasında görev alır, kas kasılması ve sinir hücrelerinde uyartı iletimi için gereklidir.	Eksikliğinde iştah azalması ve kas krampları görülür.
Fosfor	Nükleik asitler, ATP ve hücre zarının yapısına katılır. Kemik ve diş oluşumunda görev alır.	Eksikliğinde kemik ve diş gelişiminde problemler görülür. Fazlalığı kemiklerde kalsiyumun azalmasına neden olur.
Klor	Mide özsuyu oluşumunda, asit-baz dengesinin sağlanmasında, hücre içi ve dışı su dengesinin ayarlanmasında görev alır.	Klor eksikliğinde sindirim sorunları ortaya çıkar.
Kükürt	Bazı amino asitlerin sentezi için gereklidir.	Eksikliğinde deride solgunluk, fazlalığında ise alerjik rahatsızlıklar oluşur.
Çinko	Bazı enzimlerin yapısına katılır. Ayrıca bağışıklık sistemini güçlendirir.	Eksikliğinde; tırnaklarda beyaz lekeler, ciltte akne oluşumu, saç dökülmesi ve bağışıklıkta zayıflama görülür. Çinkonun fazla alınması; gözlerde ve ciltte sararmaya, baş dönmesine ayrıca yüksek ateşe neden olur.

SORU 1. Minerallerin görev ve özellikleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) İhtiyaç halinde karaciğer tarafından sentezlenebilir

B) Kalp ritminin düzenler

C) Vücuttaki sıvı dengesini düzenler

D) Vücuttaki enerji üretimini düzenler

E) Kan basıncını düzenler

SORU 2. ……………, oksijen taşınmasında ve depolanmasında önemli rol oynar ve kırmızı kan hücrelerindeki hemoglobinin ve kas hücrelerindeki miyoglobinin bir bileşenidir.

Noktalı yere aşağıdakilerden hangisi yazılırsa eksik bilgi tamamlanmış olur?

A) Mg B) Fe C) Cu D) Na E) Ca

SORU 3. Alınan bir besin öğesinin emilen ve vücudun yararlanabileceği miktarına biyoyararlılık adı verilir. Mineralin biyoyararlılığı çeşitli faktörlere bağlıdır. Mineral eksikliği yaşayan kişilerde emilim oranı daha yüksek iken, diyetteki bazı moleküller minerale kimyasal olarak bağlanarak mineralin biyoyararlılığını azaltabilir. Ayrıca, bir mineralin aşırı miktarda alınması, diğer minerallerin emilimini ve metabolizmasını etkileyebilir. Diğer taraftan, bir öğünde vitaminlerin bulunması, öğündeki minerallerin emilimini artırır.

Buna göre biyoyararlılık ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Ispanakta bulunan oksalik asit, mineralin biyoyararlılığını azaltabilir.

B) Diyette yüksek miktarda kalsiyum, fosfor, demir ve bakırın bulunması çinko emilimini azaltabilir.

C) C vitamini demir emilimini arttırabilir.

D) Demir ve kalsiyum yetersizliği olan kişilerde, bu minerallerin emilimi de artar.

E) Bitkisel kaynaklardan sağlanan mineraller, hayvansal kaynaklardan elde edilen minerallerden daha yüksek emilime sahiptir.

SORU 4. Minerallerin birçoğu, canlılarda çok önemli işlevlere sahip moleküllerin yapısına katılarak bu moleküllerin işlev kazanmasında etkili olabilmektedir.

Buna göre;

I. Miyoglobin yapısına katılma

II. Kanın pıhtılaşmasında görev alma

III. Tiroksin hormonunun yapısına katılma

görevleri verilen mineraller için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

	I	II	III
A)	Kalsiyum	Demir	İyot
B)	Demir	İyot	Kalsiyum
C)	Demir	Kalsiyum	Iyot
D)	Kalsiyum	Iyot	Demir
E)	Demir	Kalsiyum	Flor

SORU 5.

I. Demir	→ Klorofil
II. Magnezyum	→ Hemoglobin
III. Iyot	→ Tiroksin hormonu
IV. Kalsiyum	→ Kemik

Yukarıda verilen mineral-yapısına katıldığı madde eşleştirmelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız III B) Yalnız IV C) III ve IV

D) I ve III E) I, II, III ve IV

CEVAPLAR ve ÇÖZÜMLERİ

1. Mineraller, tüm canlılar tarafından dışarıdan hazır alınır. Karaciğerde üretilemez. Cevap: A

2. Hemoglobin ve miyoglobin demirli proteinlerdir. Cevap: B

3. Parça dikkatlice okunursa, bitkisel kaynaklardan sağlanan minerallerin, hayvansal kaynaklardan elde edilen minerallerden daha yüksek emilime sahip olduğu ile ilgili bir bilgi bulunmadığı görülür. Cevap: E

4. I. Miyoglobin yapısına katılma:Demir

II. Kanın pıhtılaşmasında görev alma: Kalsiyum

III. Tiroksin hormonunun yapısına katılma: İyot

Cevap: C

5. Doğrusu;

I. Demir → Hemoglobin veya miyoglobin

II. Magnezyum → Klorofil

III. Iyot → Tiroksin hormonu

IV. Kalsiyum → Kemik Cevap: C

Minerallerin canlılar için önemi nedir?

Özellikle mineraller hücre korunması ve sağlıklı diş, kemik ve cilt yapısı için büyük önem taşır. Bunun dışında kan basıncı, kalp ritmi, kas fonksiyonları, vücuttaki sıvı dengesinin muhafazası, üreme ve daha pek çok fonsiyonda önemli rol oynarlar.

Canlılar için önemli olan mineraller nelerdir?

İnsan vücudu söz konusu olduğunda en önemli mineraller; kalsiyum, demir, selenyum, bakır, çinko, sodyum, iyot, flor, potasyum, magnezyum, fosfor, kükürt, manganez, krom olarak sıralanabilir.

9 sınıf biyoloji mineral ne demek?

Mineral doğal şekilde oluşan, homojen, belirli kimyasal bileşime sahip inorganik kristalleşmiş katı bir maddedir.

Minerallerin görevi nedir 9 sınıf?

Minerallerin başlıca özellikleri ve görevleri: -İnorganik bileşiklerdir. -Hücresel solunumda enerji elde etmek için kullanılamazlar. Kemosentez olayında, demir (Fe²⁺) kimyasal enerji elde etmek için kullanılabilmektedir. -Enzimlerin yapısına kofaktör olarak katılıp düzenleyici işlev görürler.