Limondan elektrik üretmek için gerekli malzemeler

Limondan elektrik üretmek için gerekli malzemeler

Elektrik akımı, elektronların artı kutuptan eksi kutuba doğru hareketiyle oluşur. Aslında doğal bir olay olan elektrik oluşumunun, geçmişten günümüze bilimin gelişmesiyle insan tarafından da yapılabileceği keşfedilmiştir. Günümüzde talebin artması ile çok daha büyük ölçekte üretilmesine imkan sağlayan teknolojiler ortaya çıkmıştır. 1800’lü yıllarda mıknatıs ile ilk olarak bulunan insanoğlunun elektrik nasıl üretilir sorusuna cevap, yıllar içinde değişmiş ve elektrik üretimi pek çok farklı yöntemle yapılmaya başlamıştır.

Elektrik Nasıl Üretilir? Sayfa Özeti

Elektrik Enerjisi Üretimi 

Günümüzde elektrik enerjisi üretimi çoğunlukla fosil kaynaklı elektrik santrallerinde yapılmakta ve fotovoltaik gibi ileri teknoloji elektrik üretim yöntemleri toplam elektrik üretiminin yalnızca %3’ünü üretmektedir. Fosil kaynaklı santrallerin tamamı benzer prensipte elektrik enerjisi üretimi gerçekleştirmekte ve basit olarak ısıdan buhar elde ederek türbinlerin dönmesi ile elektrik enerjisi üretimi gerçekleştirmektedir.

Yenilenebilir enerji santrallerinin önemli bir çoğunluğu için de aynı şey geçerlidir. Bazı kaynaklar hariç yenilenebilir kaynaklardan elektrik enerjisi üreten santraller de bir şekilde hareketi türbinlerini döndürmek için kullanarak bu yolla elektrik üretmektedir.

Sudan Elektrik Nasıl Üretilir?

Sudan elektrik üretimi hidroelektrik olarak adlandırılır. Hidroelektrik kelimesinin kökeni Yunanca su anlamına gelen “hidro” kelimesi ile elektrik kelimesinin birleşmesidir. Sudan elektrik nasıl üretilir sorusunun cevabı kısaca akan suyun türbinleri döndürmesi ile hareket enerjisinin elektrik enerjisine dönüştürülmesi olsa da sudan elektrik üretimi yapan hidroelektrik santralleri barajlı ve barajsız olarak iki ana grupta değerlendirilir:

Barajlı Hidroelektrik Santralleri: Suyun bir rezervuar içinde bırakılması ve ihtiyaç kadar suyun serbest bırakılarak türbinleri döndürmesi ve böylece elektrik üretilmesini sağlayan santrallerdir. Suyun rezervuarda depolanması mevsimsel farkların oluşmasını engellemekte ve sürekli olarak suyun akışının olmasını sağlamaktadır. Bu da barajsız santrallere göre barajlı santrallerin en önemli avantajıdır.

Barajsız Hidroelektrik Santralleri: Genellikle suyun debisinin yüksek olduğu şelale, akarsu kıyıları gibi yerlere kurulan santraller, rezervuarı olmadan direkt olarak akan suyun türbinleri döndürmesi ile elektrik üretir. Barajlı santraller göre dezavantajları mevsimsellikten etkilenmeleridir. Yağışların çok olduğu aylarda akarsuların debisi yüksek olacağından bu santrallerin üretimi de yüksek olur ancak kurak dönemlerde hatta suyun hiç akmadığı zamanlarda bu santraller elektrik üretemez.

Türkiye’de barajlı hidroelektrik santralleri toplam elektrik kurulu gücünün %25,3’ünü, akarsu tipi hidroelektrik santralleri de %9,1’ine sahipken, Türkiye’nin sudan elektrik üretim kurulu gücü 30.00 MW civarındayken, toplam kapasitedeki sudan elektrik üretiminin oranı %34,4’tür.

Türkiye’deki kömürden elektrik üretimi yapan en büyük 10 santralin listesi aşağıdaki gibidir:

Santral Adıİl      SahibiKurulu Güç
Atatürk Barajı ve HES Şanlıurfa EÜAŞ 2.405 MW
Karakaya Barajı ve HES Diyarbakır EÜAŞ 1800 MW
Keban Barajı ve HES Elazığ EÜAŞ 1330 MW
Altınkaya Barajı ve HES Samsun EÜAŞ 703 MW
Birecik Barajı ve HES Şanlıurfa EÜAŞ 672 MW
Deriner Barajı ve HES Artvin EÜAŞ 670 MW
Yukarı Kaleköy Barajı ve HES Bingöl Cengiz Enerji 627 MW
Ilısu Barajı ve HES Mardin EÜAŞ 627 MW
Beyhan Barajı ve HES Elazığ Cengiz Enerji 582 MW
Oymapınar Barajı ve HES Antalya Cengiz Enerji 540 MW

​​ ​​​

Jeneratör İle Elektrik Nasıl Üretilir?

Jeneratör, evlerde ve işyerlerinde kesintisiz elektriğe ulaşabilmemiz için sahip olduğumuz önemli enstrümanlardan biridir. Genellikle elektrik kesintilerinde devreye giren jeneratörlerin çalışma prensibi hareket enerjisinin türbinleri döndürerek elektrik enerjisi üretmektir. 

Dizel, benzin, doğal gaz gibi kaynaklarla çalışan jeneratörlerin motorları türbinleri döndürerek elektrik enerjisinin açığa çıkmasını sağlar. Jeneratörler kullanım yerine çok yakın olarak kuruldukları için çok fazla voltaj ayarlaması yapılmadan kolayca kullanılabilir. Şebekeden gelen elektrik tesisatı ile kullanım yerinin içine giren elektrik tesisatı arasında kurulur ve elektrik kesintisi olmadığı durumlarda elektrik jeneratörlerin içinden geçerek kullanım yerine girer. Bu şekilde elektrik kesintilerini otomatik olarak algılayan jeneratörler, şebekeden elektrik gelmediği durumlarda otomatik olarak devreye girer ve elektrik kesintisi sırasında evin elektrik enerjisini karşılar.

Rüzgardan Elektrik Nasıl Üretilir?

Rüzgardan elektrik nasıl üretilir sorusu sormanın bir diğer şekli soruyu de pervaneden elektrik nasıl üretilir şeklinde sormaktır. Zira rüzgardan elektrik üretimi, rüzgarın bir motora bağlı olan pervaneleri döndürmesi ile yapılır. Kısacası rüzgar enerjisi, rüzgarın kinetik enerjisinin elektrik enerjisine dönüştürülmesi ile elde edilir.

Rüzgarın hareket enerjisinden elektrik üretimi nasıl hesaplanır? Bunun için rüzgar enerjisi örneğinden faydalanılabilir. 20 metre çapında pervane açıklığına sahip bir rüzgar türbini, rüzgar hızı saniyede 12 metreyken ne kadar güç üretir?

Bunun için öncelikle bir saniyede bu pervanenin içinden geçen hava kütlesini bulmak gerekir. Bir silindir şeklinde olacak havanın hacmi yarıçapın karesi x pi sayısı x bir saniyede geçen rüzgar formülünden:

12 x π x 102

V= 3770 m3 bir saniyede pervanenin içinden geçen havanın hacmi bulunmuş oldu.

Normal bir hava basıncında havanın yoğunluğu 1.29 kgm3’tür. Pervanenin içinden geçen havanın kütlesini bulmak için:

1.29 x 3770 = 4863 kg

Hareket enerjisiden elektrik nasıl üretilir bölümünde belirtildiği üzere, v hızında hareket eden bir m kütleli bir cismin kinetik enerjisi 1/2 x m x v2 formülü ile hesaplanıyordu. Buradan hareketle:

1/2 x 4863 x 122 = 350.000 Watt

Yani 12 metre hızla giden bir rüzgarın hareket enerjisi 20 metre çaplı bir pervaneden geçince 350 kW elektrik enerjisine dönüşmüş ve böylelikle 350 kW elektrik üretilmiş oldu.

Termik Santrallerde Elektrik Nasıl Üretilir?

Termik santrallerde elektrik üretimi diğer tüm kaynaklarla elektrik üretimi ile aynıdır, hareketin elektrik enerjisine dönüşmesi sonucu elektrik üretilir. Termik santrallerde kömür, fueloil, doğal gaz gibi fosil kaynaklar yakılarak bir kazanda bulunan suyu ısıtır. Bu ısınma sonucu oluşan su buharı yükselerek türbinleri döndürür ve bu hareketle birlikte elektrik üretilir. Suyun ısıtılması ile su buharı elde edilmesi ve bu buharın elektrik motorunun türbinleri döndürmesi prensibi ile çalışan tüm santrallerin genel tanımı termik santraldir.

Kömürden elektrik üretmek sanayi devriminden beri elektrik üretiminde yaygın olarak tercih edilen bir yöntemdir ve genellikle diğer kaynaklara göre daha az yatırım, daha hızlı kurulum ve daha ucuz yakıt fiyatı nedeniyle günümüzde de sıkça tercih edilmektedir. Tüm bu avantajların rağmen kömürden elektrik üretmek kamuoyunda sıkça tartışılan bir konudur. Bu tartışmanın tek sebebi ise kömürün yanması ile ortaya çıkan karbon gazının çevreye verdiği zararlardır. Ancak baca filtresi gibi daha geleneksel yöntemlerle bu etki azaltılabilirken, teknolojik gelişmeler sayesinde “temiz kömür” tabiri ortaya çıkmış ve temiz santrallerde kömürün yakılması ile oluşan karbonun farklı şekillerde kullanılması ya da saklanması suretiyle çevresel etkisi minimuma indirilebilmektedir. 

Türkiye’de kömürden elektrik üretimi, toplam elektrik kurulu gücünün %23,5’unu oluşturmakta ve kömür kaynaklı termik santrallerin toplam kurulu gücü 20.000 MW’ın üzerindedir. Bu kurulu gücün %11,7’sini linyitten elektrik üretimi, %10,4’ü ithal kömürden elektrik üretimi ve %1’i taş kömüründen elektrik üretimi santrallerinden oluşmaktadır. 

Türkiye’deki kömürden elektrik üretimi yapan en büyük 10 santralin listesi aşağıdaki gibidir:

Santral Adıİl    SahibiYakıt TipiKurulu Güç
Zonguldak Eren (ZETES) Zonguldak Eren Enerji İthal Kömür 2.790 MW
Afşin Elbistan B Termik Santrali Kahramanmaraş EÜAŞ Linyit Kömürü 1.440 MW
Afşin Elbistan A Termik Santrali Kahramanmaraş Çelikler Enerji Linyit Kömürü 1.355 MW
Cenal Karabiga Termik Santrali Çanakkale Alarko Enerji İthal Kömür 1.320 MW
İsken Sugözü Termik Santrali Adana Steag Enerji İthal Kömür 1.320 MW
İÇDAŞ Bekirli Termik Santrali Çanakkale İÇDAŞ Enerji İthal Kömür 1.200 MW
İskenderun Atlas Termik Santrali Hatay Diler Holding Enerji Grubu - Atlas Enerji İthal Kömür 1.200 MW
Soma B Termik Santrali Manisa Konya Şeker Enerji Linyit Kömürü 990 MW
Kemerköy Termik Santrali Muğla Limak Enerji Linyit Kömürü 630 MW
Yatağan Termik Santrali Muğla Bereket Enerji Linyit Kömürü 639 MW

Güneş Enerjisinden Elektrik Nasıl Üretilir?

Güneş enerjisinden elektrik nasıl üretilir sorusunun cevabı güneşin ışınları ile direkt olarak mı yoksa ışınlarının yarattığı ısıyla mı elektrik üretildiğine göre değişiklik gösterir. Fotovoltaik sistemler direkt olarak güneş ışınlarının elektrik ortaya çıkarmasını sağlayan panellerle yapılırken, yoğunlaştırılmış güneş enerjisi santralleri güneş ışınlarının yarattığı ısının özel bir sıvıyı ısıtması ile bu ısının elektrik motorunu döndürmesi ile elektrik üretir.

Güneş enerjisi Dünya’nın başlıca enerji kaynağıdır. Gezegendeki tüm iklim olayları da güneş ışınları sayesinde gerçekleştiğinden aslında güneş enerjisi tüm yenilenebilir enerji kaynaklarının başlıca kaynağıdır. Ancak güneş enerjisinin direkt olarak elektrik enerjisine dönüştürülmesi de elektrik üretiminde önemli bir paya sahip olmaya başlamıştır. Global olarak genel elektrik talebinin %3’ü güneş enerjisi ile sağlanmaktadır. En yüksek güneşlenme oranı genellikle elektrik enerjisi talebinin en yüksek olduğu zamanlarda gerçekleşir ve bu güneş enerjisinden faydalanmanın en önemli avantajıdır. Ancak enerji depolama ve pil teknolojileri henüz yeteri kadar gelişmediğinden üretilen elektriğin hemen tüketilmesi gerekmektedir zira elektriği depolamak oldukça maliyetlidir. Günün tamamında güneş olmadığından güneşin görülmediği saatlerdeki elektrik talebi göz önünde bulundurulduğunda depolama olmadan güneş enerjisinin birincil elektrik kaynağı olması imkansızdır.

Mıknatısla Elektrik Nasıl Üretilir?

19. yüzyılın başlarında, elektronun keşfedilmesinden çok önce, manyetik ile elektrik arasında çok yakın ilişki olduğunu gösteren pek çok deney yapılmıştır. 1820 yılında Hans Oersted, pusulasının elektrik akımına yaklaşınca bozulduğunu fark etmiş ve aynı yıl Andre Ampere elektrik akımı olan iki kablo arasında bir manyetik güç olduğunu ispatlamıştır. Bu buluşla birlikte elektrik akımının ölçü birimi olan Amper, buluşu yapan bilim insanının adıyla anılmaya başlamıştır ve günümüzde de elektrik akımı Amper birimi ile ölçülmektedir.

1821 yılında Michael Faraday elektrik akımı geçen bir kablonun bir mıknatıs etrafında döneceğini keşfederek, ilk elektrik motorunu icat etmiş, 1832 yılında bobine sarılı kabloların içinden bir çubuk mıknatıs geçirerek elektrik akımının oluşabileceğini keşfederek ilk elektrik jeneratörünü icat etmiştir.

Mıknatısla elektrik nasıl üretilir sorusunun cevabı böylece 1832 yılında Michael Faraday tarafında verilirken, mıknatısla elektrik üretimi, elektrik üretmenin en temel ve basit yöntemi olarak günümüze kadar ulaşmıştır.

Mıknatısla elektrik üretiminde, mıknatısın bir kablonun altından mıknatısın geçirilmesi (ya da manyetik etkiyi artırmak için kabloların bir bobine sarılması ve mıknatısın bu bobinin içinden) ile elektronlar harekete geçirilerek elektrik akımı elde edilir. Hareket eden manyetik alanlar elektronların hareket etmesini sağlar ve bu şekilde elektrik yükü ortaya çıkar. Mıknatısla elektrik üretimi genellikle elektronları daha gevşek tutan metaller olan bakır ya da alüminyum tellerin mıknatısın içinden geçirilmesi suretiyle tellerin içindeki elektronların itilmesini sağlayarak elektrik akımını ortaya çıkartır. 

Limondan Elektrik Nasıl Üretilir?

Limondan elektrik üretimi, bir limonu bir elektrokimyasal bir pil olarak kullanarak yapılan deneysel elektrik üretimidir. Bu deney için hemen her meyve (veya patatesi) kullanılabilse de ihtiyacınız olan tek şey bir galvanizli çivi ve tek bir bakır paradır (bakır çivi kullanmak daha iyi olsa da). Çinko kaplı bir çivi ("galvanizli" olarak da bilinir) bir taraftan limonun içine ve diğer tarafa bakır bir bozuk para sokun. Çinko ve bakır, limonun içine temas etmeyecek şekilde birbirinden mümkün olduğunca uzak olmalıdır.

Limon pil, tam bir devreye bağlandığında elektro-kimyasal reaksiyonla çalışır. Limonun içindeki sitrik asit, elektriği ileten bir çözelti olan elektrolit görevi görür. Çinko çivi elektronları elektrik yüklü iyonlar olarak aside doğru yönlendirir (materyal elektron kaybettiği için "Oksidiyon" adı verilen bir işlemdir).

Bir limondan elektrik üretmek deneysel bir işlemdir. 1800’lü yıllarda pilin mucidi Alexandra Volta tarafından keşiflerde limon kullanılmış ve limondan elektrik üretimi günümüzdeki teknolojinin gelişmesindeki ilk adım olsa da cep telefonunuzu şarj etmek için 27.000 limondan elektrik üretilmesi gerekir zira limon pili oldukça güçsüzdür.

Güç Santrallerinde Elektrik Enerjisi Nasıl Üretilir?

Güç santrali elektrik enerjisi üretimi yapan santraller için kullanılan genel terimdir ve elektrik üretimi gerçekleştiren her sistem güç santrali olarak adlandırılır. Güç santralleri (genellikle fosil yakıtlar kullanan) termik santraller ve yenilenebilir enerji santralleri olarak iki ana grupta değerlendirilir.

Termal güç santrallerinde elektrik enerjisi üretimi, ısı motorlarından üretilen ısı enerjisinin hareket enerjisine dönüştürülmesi ile yapılır. Termal güç santralleri de ısı kaynağına göre, birincil hareket kaynağına göre ve görevine göre üç ayrı grupta sınıflandırılır.

Isı kaynağına göre termal güç santralleri:

  • Fosil yakıtlı santraller: Fueloil, kömür, doğal gaz gibi yakıtların yanması ile direkt ya da endirekt olarak türbinlerin döndürülmesi ile elektrik üretilir.
  • Nükleer güç santralleri: Fizyon (atomun parçalanması) ile reaktörde ortaya çıkan enerjinin su buharı oluşturması ve bu buharın türbinleri döndürmesi ile elektrik üretimi gerçekleşir.
  • Jeotermal enerji santralleri: Yeraltında bulunan sıcak suların buharı ile elektrik üretilir.
  • Biyokütle santralleri: Hayvansal ya da bitkisel artıkların yakılması ile elektrik üretimi gerçekleştiren santrallerdir.
  • Solar termal: Güneş ışınlarının oluşturduğu ısı ile su buharı oluşturarak buhar türbinlerinin dönmesi sonucu elektrik üreten santrallerdir.

Isı kaynağına göre sınıflandırılan termal elektrik santralleri, küresel elektrik ihtiyacının ezici bir çoğunluğunu üretmektedir. Bu durum ülkemiz için de benzerdir ve ülkemizdeki elektrik ihtiyacının önemli bir çoğunluğu termal kaynaklı güç santrallerinden üretilmektedir.

Birincil hareket kaynağı, güç santrallerinde elektrik üretimi için gerekli hareketin oluşmasını sağlayan kaynaktır. Güç santralleri birincil hareket kaynağına göre şu şekilde sınıflandırılır:

  • Buhar türbinli santraller: Dünya’daki güç santrallerinin %90’ı buhar türbinlidir. 

Görevine göre güç santralleri:

  • Baz yük santralleri: Gün içinde neredeyse her zaman çalışan, diğer santrallere kıyasla daha düşük elektrik üretim maliyeti olan ve genellikle durdurulup tekrar çalıştırılması için uzun bir zaman gereken santrallerdir. Baz yük güç santralleri sisteme sürekli olarak elektrik veren santrallerdir. 
  • Puant (Pik) yük güç santralleri: Elektrik ihtiyacının artış gösterdiği zamanlarda şebekeye alınan ve yalnızca bu zamanlarda elektrik üretimi gerçekleştiren santrallerdir. Bu santrallerin elektrik üretim maliyeti diğerlerine göre daha yüksektir ancak kapanıp yeniden açılması için çok daha az zaman gerekir. 
  • Değişken yük santralleri: Puant (pik) yük santrallerine göre daha ucuz ancak baz yük santrallerine göre daha yüksek elektrik üretim maliyeti olan santrallerdir. Baz yük santrallerine göre daha çabuk kapasite değişikliği yapan santraller olduklarından talep değişikliklerine göre sisteme dahil edilip sistemden çekilir.

​​​​​

Hareket Enerjisinden Elektrik Nasıl Üretilir?

Hareket enerjisinden elektrik nasıl üretilir sorusunun cevabı, kinetik enerjinin elektrik enerjisine dönüştürülmesi ile açıklanmalıdır. Doğada enerji kaybolmaz ancak bir türden diğer türe dönüşür. Geleneksel elektrik üretimi bir türbin ile elektrik motorunun hareket enerjisi ile döndürülmesi ve bu türbinlerinde elektrik motorlarını döndürmesi ile elektrik enerjisi elde edilir.

Hareket enerjisi, kinetik enerjidir ve geleneksel elektrik üretim santralleri kinetik enerji ile elektrik motorlarını döndürerek elektrik üretir. Yani geleneksel elektrik santrallerinde hareket enerjisinden elektrik üretimi prensibi ile elektrik üretimi yapılır.

En başına dönerek hareket enerjisini, enerjinin değişimleri ile açıklayabiliriz. Hareket enerjisinden elektriğin nasıl üretildiğini bilimsel formülle bulmak için aşağıdaki formülleri takip etmek gerekir:

W (İş) = F (Güç) x s (Uzaklık)

Bu formülden hareketle yükseğe çıkartılan cisimlerin potansiyel enerjisi, o cismi H yüksekliğine çıkartmak için için yapılan işe harcanan güce eşittir.

Cisimleri yükseğe çıkarmak için cismin yer çekimine karşı ağırlığı kadar güç harcamak gerekir. Yani cismi h yüksekliğine çıkartmak için:

W (İş) = (m x g) x H

Bu formülde:

F (Güç): m x g

m: Cismin kütlesi

g: Yer çekimi ivmesi

H: ise cismin çıkartılacağı yüksekliktir.

Bu formülde yukarı çıkartılan cismin potansiyel enerjisi bu formülle hesaplanır ve o cismi o yüksekliğe çıkartmak için yapılan iş, o yükseklikte bulunan cismin potansiyel enerjisine eşittir.

Hareket enerjisinden elektrik üretmek ve hesaplamak için öncelikle bu cismin kinetik enerjisini hesaplamak gerekir. Cismi yukarı çıkartırken uygulanan kinetik enerji, potansiyel enerjiye dönüşmüştür ve o artık H yüksekliğindeki cismin potansiyel enerjisidir, bunu yukarıdaki forüulde hesaplanmıştı.

H yüksekliğinden aşağı bırakılan atılan bir cisim bir önceki formüldeki işe, yani m x g X H ye eşit olmalıdır. Peki bu cismin hızı (v) ne olacaktır?

  • Cismin aşağı düşmesi için geçen zamanı (t), düşüş esnasındaki ivmesini (g) olarak aldığımızda bu cismin düşüş hızı t x g olacaktır.
  • Bu cismin hızı aynı zamanda toplam kat edilen mesafenin (H), toplam süreye (t) bölünmesiyle de bulunur. Formül ise H/t olur.
  • Sabit bir ivmeyle düşen cismin hızı, final hızının yarısı kadardır. Formül ise 1/2  x v olur.
  • Bunlardan hareketle cismin kinetik enerjisi 1/2 mv2 olarak bulunur.

Biyokütle Enerjisinden Elektrik Nasıl Üretilir?

Biyokütle enerjisi; orman, şeker kamışı ya da hayvansal artık gibi canlı atıklarından elde edilen enerjiye verilen isimdir. Fosil yakıtlar da benzer kaynaklar olsa da, biyokütle fosilleşmemiş ve daha yeni atıklardır. Biyokütle enerjisi, biyokütlenin yakılması sonucu ısı ya da elektrik üretmesi ile oluşur. Aynı zamanda biyodizel gibi yakıtlara dönüştürülerek de kullanılır.

Gelişmekte olan pek çok ülkede geçmişten günümüze odun ya da tezek gibi hayvansal atıklar ısınmak amacıyla kullanılmaktadır ve bunlar geleneksel biyokütle enerjisi olarak sınıflandırılır. Gelişmiş ülkelerde son yıllarda “yeni biyokütle enerjisi” kavramı ortaya çıkmış ve bu enerji kaynağının içine yalnızca enerji üretimi için özel olarak üretilen bitkiler ile organik atıklar yer almaktadır.

Biyokütle enerjisinden elektrik üretimi, biyokütlenin yakılması sonucu oluşan ısının kazanlardaki suyu ısıtarak yüksek basınçlı su buharı üretmesi ve bu üretilen su buharının gaz tribünlerini döndürmesi, dönen bu türbinlerin hareketinin de elektrik motorunun elektrik üretmesi ile gerçekleştirilir.

(şeker kamışından elektrik üretimi şeması gelsin)

Çöpten Elektrik Nasıl Üretilir?

Çöpten elektrik üretimi bir çeşit biyokütle elektrik üretimidir. Çöpten elektrik üretimi ülkemiz dahil pek çok ülkede giderek yaygınlaşmakta ve en önemli faydası evsel atıkların dönüşümünü sağlaması olarak ön plana çıkmaktadır.

Çöpten elektrik üretiminin başlıca kaynağı evsel atıklardır. Ancak evsel atıklar ikincil yakıt kaynağı (pelet yakıtı) olarak kullanılmak için çok verimli bir enerji kaynağı değildir. Çöplerin nem oranı yaklaşık %20’dir ve kömürün 30’da 1’i oranında enerji yoğunluğu bulunmaktadır. Bu yüzden çöpten elektrik üretimi, evsel atıkların direkt olarak yakılması ile ısı üretilmesi ve elde edilen ısının kazanlarda bulunan suyu ısıtarak buharın ortaya çıkması, ortaya çıkan su buharının da türbinleri döndürmesi ile elde edilir.

Tüm bu faktörlerle çöpten elektrik üretimi direkt olarak ekonomik bir yöntem olmasa da, evsel atıkların dönüştürülmesinin direkt olmayan ekonomik faydaları ve çevresel olumlu etkileri nedeniyle tercih ve teşvik edilmektedir.

(çöpten elektrik üretimi diagramı eklenmeli)

Nükleer Enerji İle Elektrik Nasıl Üretilir?

Nükleer enerji ile elektrik üretimi, atomların parçalanması sonucu açığa çıkan enerjinin elektrik üretimi için değerlendirilmesi ile yapılır. Nükleer enerji ile elektrik üretimi termik enerji üretiminin bir türüdür. Nükleer enerji ile elektrik üretimi yapan termik santraller aşağıdaki şekilde sınıflandırılmıştır:

  • Hafif su reaktörleri
  • Gaz soğutmalı reaktörler
  • Candu (Kanada Döteryum-Uranyum) tipi reaktörler
  • Rus tipi reaktörler

Elektrik Akımı Nedir?

Elektrik akımı basitçe elektrik yüklü parçacıkların bir bölgeden bir başka bölgeye hareketi anlamına gelmektedir. Georg Ohm, elektrik akımını şu şekilde tanımlamıştır: “Elektrik akımı, ısının hareketine benzer ve potansiyel fark da sıcaklık gibi elektrik akımının sebebidir”. Buna göre elektrik akımını soğuk hava dolu bir odadan soğuk havanın sıcak hava dolu odaya doğru hareket etmesi ile benzerlik göstermektedir. Daha sonraları elektronların bulunması ile elektrik akımının elektronların hızlı hareket etmesi sonucu elektrik akımının oluştuğu gözlemlenmiştir. 

Elektrik Akımı Nasıl Oluşur?

1840’larda James Joule adında bir bilim adamı bir su değirmenini bazı sıvıları ısıtmak için kullanıyordu. Araştırmaların sonunda Joule, hareketin ısıya dönüşmesi konusunda direkt bir ilişki olmadığını ve arada orta bir adımda elektrik enerjisinin aktif rol alıyor olabileceğini düşündü. Elektrik üretimi ve elektrik akımı o dönemde herkes için bilinen kavramlardı ve iki tip elektrik olduğu biliniyordu: Bir kedinin tüylerini amber bir çubuk ile okşamak çubuğu bir tür, kediyi ise bir diğer tür elektrik ile yükler.

Bir taraftan elektrik devreleri de bilim insanları tarafından incelenmekleydi. Alessandra Volta 1799’da pili bulmuş ve bundan yaklaşık 20 yıl sonra Georg Ohm elektrik akımı, direnç ve voltaj (gerilim veya potansiyel fark) üzerine bir yasa çıkartmıştır ve bu yasa günümüzde Ohm Kanunu olarak bilinmektedir. Ohm’a göre elektrik akımı ısı akımı gibidir ve elektrik akımını yaratan potansiyel farktır. Ancak elektrik akımının nasıl oluştuğuna dair kesin bilgiler ileri dönemlerde ortaya çıkan teoremlerle kanıtlatmıştır. 

Elektrik akımı nasıl oluşur sorusunun bilimsel cevabı, elektriksel yük taşıyan parçacıkların bir bölgeden diğer bölgeye hareket etmesidir. Elektriksel yük genelde elektronlar tarafından taşınır. Elektrik akımının büyüklüğü, bir kablo parçası üzerinden birim zamanda geçen elektrik yükü miktarı ile ölçülür. Elektrik akımının ölçü birimi Andre Marie Ampere’in adı ile anılan “Amper”dir.

Elektrik Maliyeti Ve Elektrik Üretimi Arasındaki İlişki

Tüketicilerin elektrik maliyeti ile elektrik üretimi maliyeti arasında doğrudan ilişki bulunmaktadır. Elektrik üretiminin ucuz kaynaklardan yapılması durumunda elektrik maliyetleri de düşmüş, elektrik üretiminin daha pahalı kaynaklardan yapılması ise elektrik maliyetini artırmıştır.

Diğer Sayfalar

Limondan elektrik üretimi nasıl yapılır?

Piller, asidik bir çözelti içerisine iki farklı metalin yerleştirilmesi mantığıyla yapılıyor. Buna göre, limona örneğin çinkoyla kaplanmış bir çivi ve bakır bir madeni para batırdığınızda, limon suyu gerekli asit çözeltisini oluşturuyor ve elektrik üretebiliyorsunuz.

Elektrik üretmek için neler gerekli?

İletken bir telin manyetik alanı içerisinde hareket ettirilmesi suretiyle elektrik üretimi gerçekleşir. Elektrik akımı üretilebilmesi için elektrik jeneratörü kullanılır. Özellikle güçlü enerji üretimi esnasında etkin şekilde dönebilmesi için, büyük güç santrallerini ihtiyaç duyulur ve kullanılır.

Limon Pili deneyi nasıl yapılır?

Deneyde Kullanılacak Malzemeler: 1- Aşağıdaki fotoğrafta gördüğünüz gibi limonun bir tarafına çinko diğer tarafına bakır malzemeyi batırıyoruz. Bu arada çinko çivi (-), bakır olan kısım (+) voltaj oluyor. 2- 4 limonu fotoğrafta gösterildiği gibi birbirine bağlıyoruz. 3- Kablo uçlarına bir led takıyoruz ve led yanıyor.

Evde elektrik üretmek mümkün mü?

Güneş enerjisi panelleri evlere kurularak elektrik enerjisi elde etmek mümkündür. Hiçbir şekilde zararı olmadan, kolaylıkla enerji elde edilebilecek bu paneller bazı firmalar tarafından üretilmektedir. Evde elektrik üretmek isteyen kişilerin, devlete karşı bazı sorumlulukları da olacaktır.