Fiilmsi Konu AnlatımıFiilimsiler bir çok cümleyi tek seferde söylemek ve analtımı güçlendirmek için kullanılır. Fiilimsiler isim, sıfat ve zarf görevinde kullanılmak üzere 3 gruba ayrılırlar. Show Fiilimsileri diğer sözcük türlerinden nasıl ayırt edebiliriz?
Güneşin ışığının, bulutları aşıp yeryüzüne erişmesiyle, yayalarda renk cümbüşü başlar. (başlar yüklem.)
Güneşin ışığının, bulutları aşıp yeryüzüne erişmesiyle, yayalarda renk cümbüşü başlar.
İlkbahar, sonbahar gibi kırılıp dökülerek ağır ağır gelmez Anadolu’ya. (kırılıp ve dökülerek fiilimsi, gelmez Yüklem [Çekimli Fiil]) Fiilimsilerin özellikleri nelerdir?
Okula erken geldi.
Sabah erken kalktım. Kahvaltı yaptım.
Tiyatroya katılmanı bende isterim. (katılmanı – katılmamanı)
Hava soğuyunca kalın
giyeriz. (Fiilimsi)
En büyük amacı iyi bir üniversite kazanmaktı. (-mak: isim-fiil eki, -tı: ek-fiil eki)
Öğretmen sınıfa girdiğinde herkes ayağa kalktı. (Yan cümlecik) İsim Fiilİsim-fiiller, fiil köklerine getirilen -ma/-me, -uş/-üş, -mak/-mek ekleriyle oluşmaktadır. Ekleri şu şekilde aklımızda tutabiliriz: -ma, (y)ış, mak Örnek: • Pencerenin açılmasıyla güvercin içeri girdi. Kural 1:İsim-fiiller tamlama oluşturabilir. Kural 2: Kural 2: İsim-fiil ekini alan bazı sözcükler kalıcı isim olur. Bunlar
fiilimsi değildir. Kural 3: isim-fil eki olan “-ma/-me” ile olumsuzluk eki olan “-ma/-me”yi karıştırmayın. Örnek: Şiir yazma konusunda oldukça başarılıydı. (İsim-fiil eki)
Sıfat FiilSıfat-fiiller, fiil
köklerine getirilen “-an/-en, -ası/esi, -dik, -acak/-ecek, -maz/-mez, -mış/-müş” ekleriyle oluştur. Örnekler: • Yağan yağmurun altında saatlerce dolaştık. Kural 1: Sıfat-fiiller, sıfat tamlaması kurabilir. •
Sorduğu sorulara tek tek yanıt verdi. (Sıfat + İsım = Sıfat tamlaması) Kural 2: Sıfat-fiil ekini almış bazı sözcükler, kalıcı isim olur. Kural 3: Sıfat-fiil eki olan “-mez, -ar, -dik, -ecek, -miş” eklerini kip ekleriyle karıştırmayınız. • Çıkmış soruları çözdüm. (Sıfat-fiil eki) Kural 4:Sıfat-fiilin önündeki isim düşerse adlaşmış sıfat-fiil olur. • Konuşan çocuğu daha önce görmüştüm. (Sıfat-fiil, İsim) = Konuşanları tanıyorum. (Adlaşmış Sıfat-fiil) O Kural 5: Fiil kök veya gövdesinden türeyerek sıfat görevinde kullanılan her sözcük sıfat-fiil değildir. Sözcüğü fiil
olabilmesi için sıfat-fiil eklerinden birini alması gerekir. • Yırtıcı kuşlar besin zincirinin üst halkasında yer alır. (Sıfat-fiil değil.) Zarf FiilZarf-fiiller, fiil köklerine getirilen “-esiye, -madan, -dığında, -ip,
-ince, -eli, -ken, -a … -a, -dıkça, -arak, -casına, -r…mez , -maksızın ekleri ile oluşur. Örnekler: • Çocuklar bağıra bağıra merdivenden iniyordu. Kural 1: Zarf-fiil eki olan “-ken” fiile gelir. isme gelen “-ken” ekiyle • Şarkı söylerken gözlerini kapatıyordu. (Zarf-fiil eki) Kural 2: Bazı sözcükler zarf-fiil gibi görünebilir, ayırt etmek gerekir. • Kitap okumadan aldığım keyfi hiçbir şeyden almıyorum. (Burada okuma eyleminden söz ediyor. “-ma” eki burada isim-fiil, -dan eki ise ayrılma hal ekidir.) Kural 3:
Zarf-fiiller cümleye durum ve zaman anlamı katar. Yükleme sorulan “Nasıl?” sorusuna cevap veriliyorsa durum “Ne zaman?” sorusuna cevap veriyorsa zaman anlamı katar. • Kızgın kumlara basa basadenize doğru yürüyordu.(Durum anlamı) Kural 4:
Zarf-fiiller, cümlede zarf grubunun içinde yer alır. • Şiiri okurken hepimizi duygulandırmıştı. (Zarf grubu) Ders ve Çalışma kitabı cevapları aramalarınızda internet sitemizi daha üst sıralarda listelemek için aramalarınızın sonuna "forum sınıf" yazabilirsiniz. Zarf fiil ekleri nelerdir?Türkçedeki üç fiilimsi grubundan biridir. Fiillere -esiye, -ip, ıp, -meden, -ince, -ken, -eli, -dikçe, -erek, -ir … -mez, -diğinde, -e … -e, -meksizin, -cesine eklerinin getirilmesiyle oluşturulur.
İsim fiil ekleri nelerdir?İsim-fiil, mastar veya eylemlik, fiillerin cümlede isim görevinde kullanılan hâli. Türkçedeki üç fiilimsi grubundan biridir. Fiil kök veya gövdelerine -me, -mek veya -iş mastar eklerinin getirilmesiyle oluşturulur. Bu eklerde ses uyumlarına göre gerekli değişiklikler yapılır.
Fiilimsiler hangi ekleri alır?Fiilimsilerin en büyük özelliği; şahıs eki, haber ve dilek kiplerini alamamalarıdır. İsim fiiller, fiillerin cümle içerisinde isim olarak kullanılmasına olanak sağlamaktadır. Fiillere getirilen “-ma, -ış, -mak, -me, -iş, -mek” ekleri ile fiilden isim yapılabilmektedir.
Sıfat fiil ekleri nelerdir?Sıfat-fiil, ortaç veya partisip; bir fiilin cümlede sıfat görevinde kullanılan hâli. Türkçedeki üç fiilimsi grubundan biridir. Fiillerin sonuna sıfat-fiil ekleri olan -en, -esi, -mez, -ar, -di(k), -di(ği), -ecek ve -miş getirilerek oluşturulur ve kısaca anası mezar dikecekmiş şeklinde formülize edilir.
|