10 sınıf fizik dirençlerin bağlanması konu anlatımı

Bir elektrik devresinde neler bulunur? “Elektrik Devre Elemanları”nı tanımak için hemen eğitime başla. “Dirençlerin Bağlanması” dersinde düzgün çalışan bir devreye sahip olmak için bilmen gereken bazı detaylar var. Fark yaratan bir mühendis olmak için emin adımlarla ilerlerken “Karışık Dirençli Devreler” konusunu da incelemelisin. Unutma, “Üreteçler” devreye seri ve paralel olarak bağlanır! Sence de artık “Elektriksel Güç ve Elektrik Enerjisi” hesaplamaları yapmanın zamanı gelmedi mi? Watt = Joule/Saniye desek güç formülünü yazabilir misin? “Lamba Parlaklığı”na etki eden faktörleri anlattığımız eğitim de burada. Acele etme, taptaze bilgileri sindirmek ve iyice anlamak için notlar alarak güzelce çalış. Sakın, “Elektrik Akımının Oluşturabileceği Tehlikeler”i görmezden gelme!

Tanım: Eş değer direnç : Devredeki tüm dirençlerin yaptığı işi tek başına yapan dirence denir. Reş ile gösterilir.

1. Seri Bağlama

• Dirençlerin uc uca bağlanmasıyla elde edilir. Dirençlerden aynı akımlar geçer.

i1 = i2 = i
V1 = i.R1, V2 = i.R2, V = i.Reş
V = V1 + V2
i.Reş = i.R1 + i.R2
Reş = R1 + R2 dir.

2. Paralel Bağlanma

• Dirençlerin birer uçları kendi aralarında bağlanmasıyla elde edilir. Kollarındaki gerilimler eşittir.

Wheatson Köprüsü

• R5 direncinden akım geçmez. R1 ve R3 birbirine seri, R2 ile R4 de birbirine seri olur. Devre aşağıdaki gibi çizilebilir.

Kısa Devre

• Bir devre elemanının iki ucu bir iletken telle bağlanırsa devre dışı kalır buna kısa devre denir. Çünkü akım dirençsiz yolu tercih eder.

Kullanım amaçlarına göre dirençler iki farklı şekilde bağlanabilir. Bunlardan biri seri bağlama diğeri de paralel bağlamadır.

1. Seri Bağlı Dirençler

Birer ucundan birleştirilerek bağlanmış dirençlere seri bağlanmışdenir. Bu durumda ana koldan gelen i akımının izleyebileceği tek bir yol vardır. Bu nedenle dirençlerden geçen i1 ve i2 akımları ana koldan gelen i akımına eşit olur.

i = i1 = i2

Her bir direncin uçları arasında bir gerilim vardır. Bu gerilimler ohm kanunundan;

V1 = i1 . R1 ve V2 = i2 . R2 dir

i1 ve i2 akımları eşit olduğundan seri bağlı dirençlerin gerilimleri dirençlerle doğru orantılıdır. Yani;
R1 > R2 ise V1 > V2 olur.

Seri bağlanmış dirençlerin gerilimleri toplandığında ana gerilimine eşit çıkar.

V = V1 + V2olur.

Devrede kullanılan birden fazla direncin yerine kullanılabilecek dirence eş değer direnç denir. Seri bağlanmış dirençlerin eş değeri;

Reş = R1 + R2 + … ile bulunur.

Yani Seri bağlanmış dirençlerin eş değeri bütün direnç değerlerinin cebirsel toplamı ile bulunur.

2. Paralel Bağlı Dirençler

Her iki ucundan birbirine bağlanmış dirençlere paralel bağlı dirençler denir. Bu durumda ana koldan gelen akım R1 ve R2 dirençlerine dağılır. Direnci çok olan koldan az akım, direnci az olan koldan çok akım geçer.

i = i1 + i2

R1 > R2 ise i1 < i2 olur.

Paralel bağlanmış dirençlerin uçları arasındaki potansiyel farklar eşittir.
V = V1 = V2

Paralel bağlanmış dirençlerin eş değer direnci;

Yukarıdaki formülün bir diğer hali 2 direnç için

Eğer aynı dirençlerden birkaç tane alt alta bağlanırsa eş değer direnç;

Dirençlerin Bağlanması Çözümlü Örnekler

Üreteçlerin Seri ve Paralel Bağlanması Konu Anlatımı gitmek için tıklayın.